Jednym z moich przyjaciół filatelistów, z którym wymieniałem
głównie maksimafilię (widokówki z dopasowanym motywem znaczka oraz, w miarę
możliwości, związanym z nim stemplem – te trzy elementy tworzyły całość), był Ramon
d'Areny-Plandolit i Gassó. Poznaliśmy się dzięki wspólnej pasji do znaczków i
historii zaklętej w małych kartonikach. Ramon pochodził z jednej z
najznamienitszych rodzin Andory –Areny-Plandolit, której członkowie od wieków
odgrywali ważną rolę w polityce i kulturze tego małego, górskiego kraju. Z zawodu był farmaceutą.
Ramon, podobnie jak ja, kochał maksimafilię – tę szczególną
gałąź filatelistyki, gdzie znaczek, widokówka i stempel tworzą harmonijną
całość. Był pionierem tej dziedziny w Andorze i sam projektował karty, które
później trafiały do kolekcjonerów na całym świecie. W 2015 r. Andora wydała
nawet znaczek pocztowy ku jego czci, z jego portretem i przykładowymi pracami - kartami maksimum.

Niestety, Ramon odszedł kilka lat temu, ale jego kolekcja i
pamięć o nim przetrwały – tak jak te widokówki, które kiedyś do mnie wysłał. A
ja do dziś przechowuję je w swoim albumie, obok innych skarbów z Andory –
kraju, który dzięki takim ludziom jak on i jego przodkowie, ma tak niezwykłą
historię.
Rodzina Areny-Plandolit – arystokracja Andory
Ramon był potomkiem Guillema Marii d'Areny i de Plandolit,
III barona Senaller i Gramenet (1822–1876), który zasłynął jako reformator
andorskich instytucji politycznych. Guillem, urodzony w La Seu d'Urgell, był
kluczową postacią w historii Andory – w 1866 r. doprowadził do Nowej Reformy
(Nova Reforma), która zmodernizowała system władzy, wprowadzając m.in.
regularne wybory i kontrolę nad finansami publicznymi. Jego życie było jednak naznaczone tragedią – w 1855 r. jego
pierwsza żona, Maria Dolores Parella, została zamordowana w Barcelonie przez
zakochanego w niej hiszpańskiego oficera, który później popełnił samobójstwo w
więzieniu. Guillem szybko ożenił się ponownie, a jego rodzina kontynuowała
działalność polityczną i kulturalną.
Dom rodziny – Casa d'Areny-Plandolit
Rodzinna posiadłość w Ordino, Casa d'Areny-Plandolit, dziś
jest muzeum, które pokazuje życie andorskiej arystokracji w XIX w. Znajdują się
tam m.in.:
-Gabinet dentystyczny – odtworzony na wzór praktyki Pau-Xaviera
d'Areny-Plandolit (ojca Ramona), który był nie tylko lekarzem, ale też
pasjonatem…taksydermii (w domu było nawet małe muzeum wypchanych zwierząt!).
-Ciemnia fotograficzna – Pau-Xavier i Ramon wspólnie
stworzyli imponującą kolekcję 4000 zdjęć, dokumentujących życie w Andorze w
latach 1920–1945.
Karty maksimum – małe arcydzieła filatelistyczne
W świecie kolekcjonerstwa pocztowego istnieje dziedzina, w
której sztuka, historia i precyzja łączą się w harmonijną całość. To maksimafilia,
a jej najcenniejszymi obiektami są karty maksimum – prawdziwe perły w
kolekcjach filatelistów.
Czym jest karta maksimum?
Karta maksimum (fr. carte-maximum) to specjalnie
skomponowana artystyczna pocztówka, na której znajdują się trzy kluczowe
elementy:
1. Znaczek pocztowy – o motywie identycznym lub bardzo
zbliżonym do ilustracji na pocztówce
2. Stempel pocztowy – tematycznie powiązany z przedstawionym
motywem
3. Pocztówka – stanowiąca tło i uzupełnienie całej
kompozycji


Przykładowe karty maksimum
Zasady tworzenia idealnej karty maksimum
Międzynarodowa Federacja Filatelistyczna (FIP) ściśle
określa wymagania, jakie musi spełniać karta maksimum:
-Dopasowanie motywów – ilustracja na pocztówce i znaczek
powinny przedstawiać ten sam temat (np. ten sam zabytek, postać lub
krajobraz)
-Wymiary – standardowa pocztówka musi mieścić się w
przedziale 90×140 mm do 105×148 mm
-Kompozycja – co najmniej 75% powierzchni powinna być zajęta
przez ilustrację
-Znaczek – musi być aktualnie w obiegu (nie stosuje się
znaczków służbowych ani dopłatowych)
-Stempel – powinien pochodzić z miejsca związanego z tematem
lub być stemplem okolicznościowym
Dlaczego kolekcjonerzy je uwielbiają?
Karty maksimum to prawdziwe wyzwanie dla kolekcjonera. Znalezienie
idealnie pasującej pocztówki, odpowiedniego znaczka i właściwego stempla wymaga
często miesięcy poszukiwań.
Wartość takiej karty rośnie, gdy:
- wszystkie elementy są idealnie dopasowane
- stempel pochodzi z pierwszego dnia obiegu znaczka
- kompozycja jest wyjątkowo staranna
Historia i ciekawostki
Pierwsze karty maksimum pojawiły się pod koniec XIX wieku,
ale prawdziwy rozkwit tej dziedziny nastąpił w latach 20. XX wieku.